Από τον Ντίνο Σιώτη
Αντιόπη Αθανασιάδου, Αγγέλα Γαβρίλη, Λένα Καλλέργη,
Ματθαίος Κοντογιώργης, Ιουλία Λειβαδίτη,
Πέννυ Μηλιά, Αγγελική Μητσολίδου
Ομάδα από ποίηση, ποιήματα
εκδόσεις Γαβριηλίδης, σ. 109, ευρώ 7,46
Η ποίηση στην Ελλάδα έχει ρίζες που πάνε πολύ βαθιά, από τις μάχες της Ιλιάδας και τις ακτές της Οδύσσειας του Ομήρου, στην Ιθάκη του Καβάφη και μ' ένα σάλτο στον Σεφέρη, τον Ελύτη και τον Ρίτσο. Τα σκήπτρα, ασφαλώς, τα κρατά ο Ομηρος, με τα έπη του να προκαλούν παγκοσμίως, ακόμη και σήμερα, ολοένα αυξανόμενο θαυμασμό. Ενδιάμεσα χιλιάδες έλληνες ποιητές ανά τους αιώνες, που όλοι, άλλοι λίγο άλλοι πολύ, κράτησαν τη γλώσσα ζωντανή, δίνοντάς της τα απαιτούμενα καύσιμα για να συνεχίζει το ταξίδι της σ' έναν κόσμο συνεχώς μεταλλασσόμενο.
Κατά καιρούς, εμφανίζονται ποιητές ομαδικά, που βγαίνουν απ' το μαντρί της εκζήτησης και αναζητούν ποιητική τροφή σε έναν άλλο βοσκότοπο, άγνωστο. Χάνονται στα ρουμάνια και στα λαγκάδια άλλων ποιητών διαφορετικών γενεών, παίρνοντας απ' αυτούς τη γύρη. Υπάρχουν άφθονα παραδείγματα της πρόσφατης ιστορίας της ελληνικής ποίησης. Μια τέτοια ομάδα είναι και η Ομάδα από ποίηση, η οποία αποποιείται τον στομφώδη λόγο, την γκρίνια, το παράπονο, τη μιζέρια, τη μεμψιμοιρία, που εν αφθονία αποπνέουν πολλές ποιητικές συλλογές νέων ποιητών.
Θα ήταν δύσκολο να έλεγε κανείς ότι οι έξι ποιήτριες (και ο ποιητής, αλλά λιγότερο) της υπό κρίση έκδοσης δεν έχουν διαβρωθεί από την ποίηση της Κικής Δημουλά. Εχουν διαβρωθεί όμως σωστά, χωρίς μιμητισμούς. Εχουν χωνέψει και αφομοιώσει ολοκληρωτικά την ποίηση της ελληνίδας ποιήτριας και δίνουν το δικό τους προσωπικό στίγμα. Οπως η ίδια η Κική Δημουλά στα πρώτα της βήματα είχε επηρεαστεί βαθύτατα από τον Καβάφη, έτσι και οι υπό συζήτηση επτά έχουν επηρεαστεί από την Δημουλά. Και δεν είναι μόνο τα θέματα, αλλά και ο τρόπος που χειρίζονται τη γλώσσα, το λοξό αλλά καθαρό βλέμμα, η σκοτεινή αβεβαιότητα, ο κρυμμένος λυρισμός, το στρυφνό καμιά φορά ύφος.
Θα ήταν επίσης δύσκολο να βρει κανείς έστω και ένα ποίημα από τα 70 της ομαδικής έκδοσης (με δημοκρατικό τρόπο: όλοι οι συμμετέχοντες αντιπροσωπεύονται με δέκα ποιήματα ο καθένας) που να μην είναι καλό, να μην του λέει κάτι, να μη τον τραβά απ' το ποδάρι για να τον πάει στον κόσμο του. Και είναι ένας κόσμος με νεύρο, τσαγανό, έμπνευση, λυρισμό, σκληρό ύφος, ένας κόσμος παγκόσμιος, σύγχρονος, κοινωνικός, που μας αφορά όλους και όχι μοναχά τους ποιητές. Οι έξι κυρίες της Ομάδας από ποίηση είναι νοικοκυρές χωρίς νοικοκυριό, αεροσυνοδοί χωρίς συνοδό, όχι σαν τις γιαγιάδες τους που γεννοβολούσαν ασυστόλως, αλλά γνήσιες, σύγχρονες Αμαζόνες (σ' αυτό βοηθά και η χημεία, ασφαλώς), με drinks ανά χείρας για κάθε ενδεχόμενη ώρα ανασφάλειας. Υπάρχει ένα ισχυρό κύμα φεμινισμού, ένα τραχύ ύφος, οι κουζίνες τους γίνονται θυσιαστήρια λέξεων, εικόνων, έρωτος. (Εκείνο που βρίσκω αντιφεμινιστικό είναι το γεγονός ότι από τις έξι κυρίες μόνο μία μας λέει την ηλικία της. Για όνομα του Θεού, αυτό το ταμπού δεν μπορούν να το σπάσουν...)
Στις χαλεπές εποχές που ζούμε οι έξι ποιήτριες και ο ποιητής της Ομάδας δεν παρακολουθούν με απόγνωση όσα παράδοξα συμβαίνουν γύρω τους, αλλά ανοίγουν το λάπτοπ τους και γράφουν με ορμή, καταγγέλλοντας τον κόσμο της αδιαφορίας, της έλλειψης πραγματικής αγάπης, εσωτερικότητας, επικοινωνίας. Η γλώσσα τους αρθρώνει στίχους σκληρούς, μελαγχολικούς, ερωτικούς, ειρωνικούς, σαρκαστικούς. Με μύθο, μεταφορά και συμβολισμό η Ομάδα σαρώνει έναν γκροτέσκο κόσμο - τον κόσμο της αλλά και τον κόσμο μας.
Από τις πληροφορίες που συνέλεξα η Ομάδα από ποίηση προέκυψε μετά το πέρας σεμιναρίου στο ΕΚΕΒΙ, έπειτα από πολλές συζητήσεις, συναντήσεις, συντροφικότητα, διακοπές. Γεννημένες οι εν λόγω κυρίες τις δεκαετίες του '60 και του '70, συγκροτούν μια άτυπη ομάδα ποιητριών, με ξεχωριστή φωνή, αλλά με κύρια χαρακτηριστικά τον χειμαρρώδη λόγο, «λειτουργώντας σαν καθρέφτης η μία για την άλλη». (Μου θυμίζει η παρέα αυτή τα φοιτητικά μου χρόνια στο Σαν Φρανσίσκο Στέιτ, όπου ένα από τα μαθήματα δημιουργικής γραφής του πανεπιστημίου γινόταν στο σπίτι του καθηγητή-ποιητή Μπιλ Ντίκεϊ, με ρεφενέ μεζεδάκια, κρασί, μαριχουάνα, τζαζ, άφθονες διαβουλεύσεις και συζητήσεις, όπου ο καθένας μας είχε στόχο είτε να «γκρεμίσει» το ποίημα του συμφοιτητή του είτε να το «εξυψώσει», αφού πέφταμε ο ένας πάνω στον άλλον παίρνοντας θέση).
Η Ομάδα από ποίηση, όχι υπό πίεση, με τους στίχους της βρήκε τον τρόπο να ειρωνεύεται, να σαρκάζει (και να αυτοσαρκάζεται), να πειραματίζεται, να ενθουσιάζεται από τα μικρά και τα ασήμαντα και να σνομπάρει τα μεγάλα και τα σημαντικά. Είναι οι σύγχρονες Πηνελόπες - μόνο που είναι ανυπόμονες και αργαλειός τους είναι το λάπτοπ.
Δεν θέλω να κάνω τον μάντη, αλλά ας έχουμε τα μάτια ανοιχτά να δούμε τη συνέχεια. Είδα ότι οι δύο από τις έξι ποιήτριες έχουν εκδώσει ήδη την πρώτη τους ποιητική συλλογή. Πρόκειται για την Αγγέλα Γαβρίλη (ΑΡΚ, 2009) και τη Λένα Καλλέργη (Κήποι στην άμμο, 2010) και οι δύο από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης. Οντως πολύ καλές συλλογές. Ας έχουμε τα μάτια ανοιχτά λοιπόν, γιατί κάτι καλό, νομίζω, προαναγγέλλει για το σύγχρονο ελληνικό ποιητικό στερέωμα αυτή η ομάδα ποίησης, αυτές οι επτά μονάδες παραγωγής ποιητικού ρεύματος. *
* Ο τίτλος είναι δάνειο από τον Γ.Π. Σαββίδη, που σε ένα «Βήμα της Κυριακής» του 1973, με τον τίτλο «Σπέρματα Εμπειρίκου», υποδεχόταν στην κοινωνία των ελλήνων ποιητών δύο ποιητές της γενιάς του '70, τον Κώστα Μαυρουδή κι έναν ακόμη.
Διαβάστε κι εδώ το άρθρο.