Τετάρτη 20 Φεβρουαρίου 2008

περί ηθικής...


ανταπόκριση στην ανοιχτή πρόσκληση του "μαύρου γάτου" για το θέμα της ηθικής...

της ηθικής το ζήτημα είναι πολύ μεγάλο...
κι άμεσα ο "Θαλασσινός" εξέπεμψε σινιάλο(S.O.S)
έσπευσα ν'ανταποκριθώ,καπνίζω σαν φουγάρο...
μου φαίνεται αντί ηθικής,θα γράψω για τσιγάρο...
έτσι μέσα στον κόσμο μου,"θαλασσινό" επίσης
ξέχασα πως την ώρα αυτή δεν είμαι για συγχύσεις
μα ο "γάτος" είναι φίλος μου,πώς να στεναχωρήσω
αυτό το μαύρο το γατί θέλω να ευχαριστήσω...
πρέπει να πάρω απ'την αρχή τα θέματα ένα ένα
να μην αφήσω ούτε "γιατί" ξεκρέμαστο κανένα
γιατί πολύ θα ήθελα να το ξεκαθαρίσω
το ζήτημα προσφέρεται για να το εξαντλήσω...
όλοι μας παραστήσαμε τους ηθικούς για λίγο
κι αυτός είναι ένας καημός,πώς να τον αποφύγω?
μα τώρα είναι σοβαρό,ο κίνδυνος εν όψει
η ηθική ακροβατεί στου ξυραφιού την κόψη...
και ποια είν'αλήθεια η αρχή κι αυτό πρόβλημα είναι
Ίωνες και Μιλήσιοι και λύκοι μα και "κύνες"...
και σοφιστές,διαφωτιστές,και αλλαγές κοινωνικές
κι όλοι τους ξεστρατίσανε από "τις βασικές αρχές"...
θαρρώ ο Σωκράτης έλεγε η ηθική είναι αιώνια
πως απαιτεί αυτοκριτική και "γνώσιν εαυτού"
μαιευτική "αντιδραστική",ειρωνικά τα χρόνια...
και πάλι πώς ν'αγγίξουνε τα όρια του "διττού"...
παρ'όλους τους νεωτερισμούς στη φιλοσοφική του
αυτόν πρώτον δικάσανε και για την "ηθική" του
στα 399,τρεις Αθηναίοι πολίτες
τον καταγγείλανε πικρά,του μπήκανε στις μύτες...
το κατηγορητήριο μιλούσε για αθεία
και τα "καινά δαιμόνια" ήρθαν στην κοινωνία...
για νέων τη διαφθορά και τα χρηστά τα ήθη
φούσκωνε,λένε,τα μυαλά και κέντριζε τα πλήθη...
ποιος μπόρεσε τάχα να πει για το "καινό δαιμόνιο"
αν έφταιγε μόνον αυτό που κύλησε στο κώνειο
(κι άλλα ακούγονταν πολλά μα δεν είναι της ώρας
εμείς μιλάμε για ηθική και όχι για "aσθενοφόρα...")
ή μήπως οι λαοκρατικοί θεσμοί,η δικαιοσύνη του όχλου
έβαλαν το χεράκι τους στον "τελευταίο απόπλου"?
μετά ακολουθήσανε νέοι Πυθαγόρειοι,Κυνικοί
ήτανε σοβαροί αυτοί,πιαστήκαν με τη "μαθηματική"
κι ο Διογένης κυνικός,μποέμ ήταν ως τύπος...
αλήτης,λένε "φαναρτζής" και "ωραίος τοκογλύφος"...
στο πρόσωπο του Πλάτωνα φυσά νέος αέρας
όλους τους εσυγκίνησε και για "πολλάς ημέρας"
ήταν,-δε λέω-, στοχαστής εξαίρετος,μεγάλος
μα πιο κοντά στους άρχοντες,έδειχνε παπαγάλος...
και προικισμένος ήτανε με πάμπολλα προσόντα
και θα μπορούσε να γραφτεί ως "πρώτος" μες στα όντα
σαν είδε πως σβηστήκανε τα δημοκρατικά όνειρά του
το γύρισε φιλόσοφος που ήταν τα "ύδατά" του...
και πήρε κι έγραφε πολλά μεσ' στην αποστροφή του
για πολιτείες και αρχές-κατά την αγωγή του...-
για να λυθεί το πρόβλημα βρήκε σίγουρο μέσο
τη μάζα του δήμου απέπεμψε,την έβγαλε απ' έξω...
φιλοδοξούσε πάραυτα να γίνει νομοθέτης
να καθαρίσει "τ'άσχημα",σοφός "αρχειοθέτης"...
(αι)ματοκυλίστηκαν πολλοί γι'αυτές τις θεωρίες
μα ο Πλάτων μας εμέτραγε συνέχεια αποτυχίες...
έτσι μοιραία πρόβαλε κι αυτός με τη σειρά του
το αίτημα της ηθικής όπως και τα αγαθά του
και πάλι δεν απέφυγε τον "εξαναγκασμό"
κι όχι εκείνο που αρχικώς βάφτισε ιδεαλισμό...
σκυτάλη πήρε ο Σπεύσιππος,με μέτριο μυαλό
ο Πλάτων τον προτίμησε γιατί ήταν συγγενής του
γελάστηκε όμως γιατί αυτός "δεν ήταν για καλό"
στα πρόθυρα τον έφερε μπροστά της παρακμής του...
κι έπονται άλλοι πιο πολλοί,ως τον Αριστοτέλη
κηρύγματα,πολιτικοί,ρητοροδασκαλεμένοι,
ο οποίος-τι θαύμα!-εκοίταξε προς την πραγματικότητα
το θεώρησε,είπε,αυτό,ως ύψιστη αναγκαιότητα...
η φύση τον αδίκησε,ήταν κακοφτιαγμένος
λίγο καμπούρης και τραυλός μα μοσχαναθρεμμένος...
εξ'ου κι όταν μεγάλωνε κρεμούσε τα βραχιόλια
και δαχτυλίδια αμέτρητα κι ας μην ήταν από Σεπόλια...
παρ'όλο που ήταν μαθητής του Πλάτωνα άξιος και σωστός
κριτίκαρε τα δόγματα τε και τις αυθεντίες
και λένε πως ο Πλάτων αγανάκτησε ο κουτός
κακήν κακώς τον έδιωξε απ' τις "Ακαδημίες"...
κι αφού τα εχαλάσανε,τραβήχτηκε στην άκρη
τα μάζεψε και έφυγε απ'την Ακαδημία
όμως δεν είχε κατά νου επίθεση,θα τράβαγε στα "μάκρη"
γιατί σαφώς ευελπιστεί να λάβει "σχολαρχία"
η διαθήκη του Πλάτωνα του χάλασε τα σχέδια
γιατί,είπαν η εκλογή,προ πολλού ήταν στημένη
Σπεύσιππος εμφανίζεται "με το κλειδί στα χέρια"
φέρνοντάς τη του τραυλού "καλή και καμωμένη"...
έτσι ο "Τέλης" έφυγε και πήγε εις την Άσσον
τό΄κρινε προτιμότερο παρά νά'μενε στον άσσον
μαζί του εστρατεύτηκαν και μαθητές πολλοί
άσε που ανενόχλητος έκανε "μιζανπλί"...
κι αυτός γλώσσα δεν "έβαζε",διαμόρφωσε "ηθική"
και φρόνηση και αρετή, υμνώντας τη "συνήθεια"
υπάρχουν αυτές στον άνθρωπο,δεν είμαστε κακοί
ούτε καλοί γεννιόμαστε,κι αυτό είχε μια "εμβρίθεια"
εκτός και αν επρόκειτο και γι' άλλα παραμύθια...
και γι' άλλα πολλά εμίλαγε,φυσικά,ηθικά και βάλε
πολιτικά,ιστορικά και για σάλτο μορτάλε
και για την "πόλη" πιο πολύ,πως ήταν μέλημά της
να μεγαλώνει ενάρετους πολίτες,τα παιδιά της...
τίποτα πια δεν άφησε αυτός ο Αριστοτέλης
γνώση,επιστήμη,λογική,οντολογία αντάμα
ελευθερία να ενεργείς-φοβάμαι-όπως θέλεις
μεσότητα και "ουσία τι εστί" και πολύ κλάμα...
κι αυτός όμως κατάντησε "νους άρχουσας τάξης"
καθώς φαινόταν οι ολιγαρχικοί είχαν εμπιστευτεί
την τύχη τους σε ζυγό δεσμού Γορδίου-της αμάξης-
κι "έβλεπαν" σε όλα μια υπόσταση "περιπατητική"...
πόλεις,"Σχολές",χρειάστηκαν για το διαχωρισμό
Ρώμη,Αθήνα και μπορεί και η Μεσόγειος όλη
για να αποφασίσουνε φυσικής-επιστήμης χωρισμό
κι αυτό-αναμενόμενο-αντανακλαστικό στην πόλη
βρήκε σε κάθε "πρόσωπο" θρησκευτικό συγκριτισμό...
φεύγουμε τώρα κι από κει και πάμε "Στωικούς"
ο Ζήνων πρώτος "Κιτιεύς",ασχημάνθρωπος κι αυτός
μήπως γι'αυτό η ηθική απέκτησε οπαδούς
τα κόμπλεξ τους τους έκαναν όλους τους ηθικούς?
αυτών οι "βασικές αρχές" αφορούσαν όλα τα όντα
έτσι που τα κατάφεραν τα χώρισαν στα τρία
αδιάφορα,αγαθά,κακά,όλα είχαν τα φόντα
να ενταχτούν αυτόματα σε μια κατηγορία
κι εκεί μες στις πολλές Στοές,στις πολιτολογείες
είπαν πως πολίτευμα άριστο είναι μόνο το μεικτό
κι ανάμεσα στις "ηθικές" και άλλες "μπουρδαρίες"
κοτσάρανε στο μεταξύ το μονοθεϊσμό...
για πάμε στον Επίκουρο,να πούμε για την ύλη
ενάντια στο άυλο και στις ιδέες όλες
αυτός με αυτοδιδακτισμό την πέρασε την "πύλη"
όλους τους κατηγόρησε σαν ένα μάτσο φόλες...
σκοπός γι'αυτόν του "φιλοσοφείν" ήταν η "τέχνη του ευ ζην"
και τούτο αυτό το στήριζε πάνω στον "άδειο χώρο"
και όλοι όσοι ζούσανε αυτή την εποχήν
πιστέψαν οι ανόητοι και στον κενό το "μόρο"...
αντιφάσεις βλέπουμε πολλές και σ'αυτή τη διδασκαλία
αιτιοκράτης κι υλιστής,πρεβεύων το "αυτεξούσιο"?
από την άλλη έλεγε για την ελευθερία
και για την κάθε επιλογή που ήταν το "επιούσιο"...
θα μας τρελάνουν όλοι αυτοί μ'αυτές τις αηδίες
γι'αυτό αφίχθη ο σκεπτικισμός κι ο Πύρρων του μαζί
που μίλησε ο "άμοιρος"για ατομιστικές νοοτροπίες
φιλοσοφία άριστη για κείνον που ήθελε να γλεντάει και να ζει...
μετά απ'αυτούς ήταν γραφτός να αναβιώσει ο κυνισμός
αυτοί αναπτύξαν σνομπισμό και μίσος αναγκαίο
ο ρόλος τους όμως ήτανε επαναστατικός-όχι ιστορικός-
κάτι σαν "ρομπέν" μοιάζανε για τους "μοιραίους"...
στροφή εδώ τώρα βρίσκουμε προς το μυστικισμό
και ψάχνω νά'βρω ηθική μα όλο αδυνατώ
φυσικό λοιπόν μου φάνηκε να πιάσει πάτο-μαρασμό
παρήκμαζε το πάλαι ποτέ ελληνικό "διανοητό"...
πολλά ακόμα θά'λεγα γι'αυτούς τους "αγυρτάδες"
το πώς μπορούν να φτιάχνουνε λογάκια γλιστερά
και από κει που ο λαός τους έχει στις "κορφάδες"
κάποτε θα "ξεφωνηθούν",θα βγούνε σε "κλαριά"...
κι εκεί ως άλλοι πίθηκοι,νωπές θα τρων μπανάνες
μοιράζοντας τις συμβουλές σε κότες και λοιπά...
"όλα μας τά'παν οι σοφοί και με το παραπάνω"
αυτό λέει κι ο Μάλαμας κι εγώ επαναλαμβάνω
εγώ μόνο ένα έμαθα μες στην πολλή ύπαρξή μου
πως η ηθική ήταν πάντοτε ένα με το "σπυρί" μου...
μα όσο κι αν προστάζουνε γω δεν θα μπω στη γυάλα
κάθε που θα γκρεμίζομαι θα λέω "πάμε γι'άλλα..."
γιατί τους είδα όλους τους ποια έιν'η ηθική τους
και τα δικά μου "εγκλήματα" χαρίζω γι'άλλοθί τους...
αν είναι στον "παράδεισο" να μπω για να "σωπάσω"
χίλιες φορές η κόλαση και να μην πάω πάσο...
γιατί οι αμαρτίες μας "διαπράττονται διανοία"
και όλα τ'άλλα κατουρώ μ'αυτή την ευκαιρία
-ευχαριστώ σε γάτο μου εσύ είσαι η "ευφορία"-
κι άλλα μπορούσα νά΄γραφα,νομίζω,για αιώνες
μα τό΄χω πάρει απόφαση να βγω από κανόνες...
τέλος λοιπόν βάζω εδώ με τα σατιρικά μου
λέω μια βόλτα για να βγω στην άλλη γειτονιά μου
εκεί που αέρα καθαρό ρουφάν τα σωθικά μου...
Αισχύλος Μέγας,Σοφοκλής και Ευριπίδης τώρα
άντε για να μην έχουμε κι άλλη παρτίδα φόρα...

καταφεύγω για πολλοστή φορά στους τραγικούς...
ΑΙΣΧΥΛΟΣ: Η τραγική μοίρα των ανθρώπων αποκαλύπτεται μέσα από τη σύγκρουση με το θείο.Πίσω από τους ανθρώπους υπάρχουν οι θεοί οι οποίοι είναι δυνάμεις σκληρές αλλά δίκαιες που φυλάσσουν τις μεγάλες αξίες της ζωής.Οι άνθρωποι έχουν πλήρη ευθύνη των πράξεών τους ακόμα κι αν αυτές εξελίσσονται χωρίς να έχουν επίγνωση και μπορεί να τους αφανίσουν.Όσοι έπαθαν έφτασαν στη σωφροσύνη.Οι θεοί τιμωρούν την ανθρώπινη αλαζονεία,την ύβρη,και προστατεύουν αυτούς που εκτελούν το καθήκον τους.Πάνω όμως από τους θεούς υπάρχουν άλλες δυνάμεις, η Ανάγκη και η Μοίρα στις οποίες υποτάσσονται και οι ίδιοι.
ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ:Ο άνθρωπος αποφασίζει τελείως μόνος κι ευθύνεται ο ίδιος για τις πράξεις του.Αναλύει με φιλοσοφική διάθεση τα ανθρώπινα πάθη,κρίνει κι αμφισβητεί τους θεούς.Επηρεασμένος από τους σοφιστές,αν και κατηγορήθηκε για ασέβεια και αθεία,δεν στρέφεται εναντίον της θρησκείας,αλλά επικρίνει και σαρκάζει τις λαϊκές αντιλήψεις των συγχρόνων του για τους θεούς.Είναι ο "από μηχανής φιλόσοφος"...
Παρουσιάζει τους ήρωές του ανθρώπους με πάθη και αδυναμίες όπως είναι στην πραγματικότητα,κι όχι όπως οι άλλοι τραγικοί,εξιδανικευμένους και υπερφυσικούς.
ΣΟΦΟΚΛΗΣ: Στο κέντρο του τραγικού του κόσμου είναι ο άνθρωπος.Οι ήρωές του δεν έχουν τις τιτανικές διαστάσεις του Αισχύλου,ούτε είναι καθημερινοί άνθρωποι όπως του Ευριπίδη.Είναι γενναιότεροι από τον μέσο άνθρωπο και παλεύουν χωρίς καμία ανθρώπινη βοήθεια,μέσα στη μοναξιά που επιβάλλει ο ηρωισμός και η βούλησή τους.Το μεγαλείο τους βρίσκεται στην αλύγιστη δύναμη τους και στη συναίσθηση ότι εκτελούν το καθήκον τους,ακόμα κι αν τους απαρνούνται και τους εμπαίζουν οι θεοί.Ακόμα κι όταν σφάλλουν,έχουν κάτι το ευγενικό και υψηλό.Δεν παρουσιάζονται με ταπεινά αισθήματα,αλλά διακρίνονται για το ήθος τους και την αίσθηση τους χρέους τους...

κι έτσι το ορκίζομαι πως θα κυκλοφορώ
και όποτε θελήσω και θα "οπλοφορώ"
λούμπεν σαν τρύπιος τενεκές
μαζί τε και ξεγάνωτος αλλά ποτέ λακές...
γιατί μέσα στο αίμα μου τρέχει καυτό το αίμα
και δεν το έχω κατά νου σε κάλεσμα τέτοιο "ηθικής"
από δω και στο εξής ν'ανταποκριθώ κανένα...
γιατί όλοι μας θυμίζουμε εκείνα τα στιχάκια
"ποιητής εκ του προχείρου,έχοντας την όψη χοίρου"
κι ό,τι ακούμε από αιώνες πριν είναι για μανταλάκια
που κρέμονται τα ρούχα μας παρέα με "βρακάκια"...
και σ'όποιον βρει τα ράμματα για τη δική μου γούνα
-το ήξερε κι η μάνα μου πως ήμουνα κουρούνα-
να μου τα φέρει πάραυτα να συναρμολογήσω
το "σώμα" μου που μού'ρχεται πάλι να το διαλύσω
πάει καιρός που τίναξα τα άπλυτα στη φόρα
και κάποιοι τα "βαφτίσανε" και ως "μοιραία δώρα"
άρα,δεν έχω εφεξής πλέον κανένα φόβο
και σούξου μούξου κι απειλές ευθέως σας τα κόβω...

χαρισμένο όλο στον "μαύρο γάτο"
εγκάρδια...